Porażenie nerwu twarzowego

Porażenie nerwu twarzowego (paraliż Bella) to samoistny paraliż twarzy objawiający się defektami w obrębie mięśni mimicznych. Wyróżnia się dwa rodzaje:

• Ośrodkowe – uszkodzenie nerwu w mózgowiu. Dolegliwości pojawiają się po przeciwnej stronie w stosunku do miejsca, w którym znajduje się uszkodzony nerw. Porażenie obejmuje jedynie dolną połowę twarzy.
• Obwodowe – uszkodzenie włókien nerwu. Objawy porażenia zaobserwować można po stornie uszkodzenia nerwu i na całej powierzchni.

Objawy porażenia nerwu twarzowego:

• asymetria twarzy przy ruchach mimicznych;
• zaburzenia czucia twarzy;
• niedomykanie powieki, przez co chory ma kłopot z zaciśnięciem powieki i zamknięciem oka;
• obniżenie kącika ust po stronie uszkodzenia, co przypomina stan po udarze. Chory nie może wyszczerzyć zębów, gwizdać, nadmuchać policzka. Z kącika ust może wypływać ślina;
• wygładzenie czoła, chory nie może go zmarszczyć ani unieść brwi
• spłycenie bruzdy nosowo-wargowej;
• częściowa ograniczona zdolność do odczuwania smaków.

Leczenie

Paraliż Bella leczy się, podając chorym glikokortykosteroidy (kortykosteroidy). Ponadto kluczowa jest rehabilitacja, w tym fizykoterapia oraz regularne ćwiczenia mięśni mimicznych.

W powrocie do zdrowia bardzo ważną rolę ogrywa fizykoterapia, którą należy wdrożyć jak najszybciej. Do najczęściej stosowanych zabiegów zaliczamy:

• zabiegi cieplne stosuje się w ostrym okresie choroby, aby uzyskać przekrwienie i wspomóc regenerację nerwów. Przykładem zabiegów cieplnych korzystnych w porażeniu nerwu twarzowego jest lampa Sollux z filtrem czerwonym lub niebieskim.
• biostymulacja laserowa – wpływa korzystnie na regenerację uszkodzonych nerwów i jednocześnie zmniejsza proces degeneracji mięśni.
• magnetoterapia w okresie przewlekłym stanowi istotny element w postępowaniu rehabilitacyjnym, jako uzupełnienie terapii.
• ultradźwięki – charakteryzują się działaniem przeciwbólowym i przeciwzapalnym, a także dzięki „mikromasażowi” uzyskiwany jest efekt przekrwienny. Zabiegowi poddaje się poszczególne gałęzie nerwu twarzowego. Aby uzyskać lepszy efekt przeciwzapalny, wykorzystuje się leki  z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych.
• galwanizacja katodowa, a także jonoforeza z wykorzystaniem witaminy B1 spod elektrody ujemnej. Galwanizacja katodowa działa pobudzająco, zwiększa pobudliwość nerwów.
• elektrostymulacja porażonych mięśni.

Istotne są także ćwiczenia mięśni twarzy, które pacjent powinien wykonywać kilka razy w ciągu dnia z okresową kontrolą przez rehabilitanta.

Zestaw zalecanych czynności:

• marszczenie brwi;
• marszczenie nosa;
• szybkie mruganie powiekami;
• szerokie otwieranie oczu i mocne zaciskanie powiek;
• unoszenie brwi z jednoczesnym marszczeniem czoła;
• ściągnięcie brwi z jednoczesnym marszczeniem nosa;
• ściągnięcie brwi z jednoczesnym marszczeniem czoła i wyszczerzeniem zębów;
• szerokie rozciągnięcie ust;
• szerokie rozciągnięcie ust i wysunięcie języka;
• ułożenie ust do pocałunku;
• mocne ściągnięcie policzków i warg, wykonanie tzw. “rybki”;
• gwizdanie;
• zaciskanie ust, a następnie ich szerokie otwarcie;
• szerokie otwarcie ust i maksymalne wysunięcie języka;
• uśmiechanie się;
• robienie smutnej miny;
• dmuchanie;
• nadymanie policzków – naprzemiennie, a później oba jednocześnie;
• otwarcie ust i krążenia językiem;
• próba dotknięcia językiem do brody, a później do nosa;
• ruchy żuchwy (wysuwanie do przodu, cofanie, przesuwanie w lewo i w prawo).

Dodatkowo przy porażeniu nerwu twarzowego możemy zastosować Kinesiology Taping, który pozwala na wspomaganie mięśni mimicznych. Reguluje napięcie mięśniowe oraz dolegliwości bólowe. Za pomocą tej metody można uzyskać poprawę mowy, jedzenia oraz symetrię twarzy.

W przypadku braku poprawy konieczne jest chirurgiczne odbarczenie nerwu twarzowego.

Masaż

Kolejną metodą stosowaną w rehabilitacji porażenia nerwu twarzowego jest masaż. Ma on za zadanie przywrócenie prawidłowego napięcia mięśni, poprawę elastyczności włókien mięśniowych oraz poprawę ukrwienia. Masaż w przypadku porażenia nerwu twarzowego, może być prowadzony po jednej stronie lub po obu. Najczęściej wykonuje się masaż klasyczny obejmujący takie techniki jak: głaskanie, rozcieranie, ugniatanie, oklepywanie oraz wibrację. Masowane są: warga górna i dolna, broda, policzki, podbródek, nos, okolica brwi, czoło, oraz mięsień okrężny ust i mięsień okrężny oka.