Przypadek pacjenta – reumatoidalne zapalenie stawów
Gościec, czyli inaczej reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), to choroba przewlekła atakująca stawy i różne narządy. Najczęściej objawia się w postaci bólu, sztywności oraz obrzęku stawów rąk i stóp. Może dotyczyć także innych części ciała. Nieleczony RZS prowadzi do ciężkiej niesprawności, a nawet zgonu.
Ważne jest, aby po zauważeniu objawów tego typu, jak najszybciej udać się do lekarza w celu podjęcia leczenia. Wczesne zastosowanie skutecznego leczenia pozwoli na uniknięcie powikłań pochorobowych, zniszczenia stawów i umożliwi normalne funkcjonowanie.
Przyczyny RZS
Przyczyny reumatoidalnego zapalenia stawów nie zostały w pełni poznane. Istotę choroby stanowi proces zapalny, który rozpoczyna się wewnątrz stawu. Błona maziowa znajdująca się w jego środku powiększa się i dochodzi do niszczenia przylegających struktur, tj. chrząstki, kości, więzadła, ścięgna. Początkowo objawia się bólami i obrzękiem, co w rezultacie doprowadza do nieodwracalnego zniszczenia i utraty ruchomości zajętego stawu oraz sprzyja powstawaniu kolejnych zmian zwyrodnieniowych. Do rozwoju choroby mogą przyczynić się czynniki, tj.: genetyczne – jeżeli u rodzica występuję RZS, u dziecka może, ale nie musi wystąpić ta jednostka chorobowa, jednak jej wystąpienie zwiększa się nawet pięciokrotnie, defekt układu odpornościowego – organizm błędnie rozpoznaje własne tkanki, traktując je jako wroga, produkując przy tym własne przeciwciała, których zadaniem jest ich zniszczenie, zakażenie – niektóre bakterie i wirusy wywołują w organizmie odpowiedź zapalną, płeć – wystąpienie choroby RZS dotyka trzykrotnie częściej kobiet niż mężczyzn, stres – czynnik, który może przyczynić się do powstania choroby.
Objawy RZS
Gościec najczęściej atakuje te same miejsca po obu stronach ciała. Początkowo zajmuje stawy rąk i stóp, jednak nieleczony może rozwijać się również na wielu innych stawach. Zdarza się też, że choroba zajmuje jeden, większy staw – np. kolanowy czy barku. Do głównych objawów RZS zaliczyć można: ból i sztywność – najczęściej występuje tuż po przebudzeniu bądź podczas dłuższej nieruchomości, obrzęk – zdarza się, iż oprócz opuchniętego miejsca, dochodzi do wysięku spowodowanego nadprodukcją płynu zlokalizowanego w stawie, ograniczenie ruchomości – brak możliwości wykonania pełnego zakresu ruchów, które może doprowadzić do nieodwracalnego zaistnienie upośledzenia funkcji stawu, deformacja stawów – w przypadku długo trwającej choroby, może dojść do zmiany kształtów stawu, co jest widoczne już gołym okiem.
Pacjentka w wieku 54, udaje się do lekarza pierwszego kontaktu z objawami zniekształconych dłoni, wystąpienia obrzęku i sztywności, porannymi, silnymi bólami dłoni, utratą masy ciała. Początkowo pacjentka zostaje skierowana na wykonanie badań laboratoryjnych (RF, Anty-CCP, OB, CRP) oraz otrzymuje skierowanie do reumatologa. Z wynikami zgłasza się do poradni reumatologicznej. Lekarz analizując wyniki morfologiczne, stwierdza podwyższenie RF, Anty-CCP oraz OB. Wskazuje to wyraźnie na zmiany zwyrodnieniowe. Aby potwierdzić diagnozę, kieruje pacjentkę do pracowni RTG w celu wykonania zdjęcia rentgenowskiego zajętych stawów dłoni. Obraz RTG pozwala na potwierdzenie diagnozy: obrzęk tkanek miękkich i zmniejszenie gęstości kości w okolicy stawu, obecność ubytków kostnych, zwężenie szpar stawowych i zniekształcenie stawów – RZS. Wdrożono leczenie farmakologiczne w postaci leków modyfikujących przebieg choroby – Metotreksat. Pacjentka po upływie miesiąca nie odczuła pozytywnych zmian, choroba postępowała nadal, tym razem zajmując stawy stóp. Oprócz zastosowania leków modyfikujących, coraz częściej stosuje się leczenie biologiczne w postaci leku Adalimumab (inaczej Humira) – zastrzyków biologicznych. Wdrożono leczenie biologiczne. Po upływie trzech tygodni, pacjentce wykonano ponownie badania morfologiczne oraz RTG. Poprawa jest widoczna. Aby uskutecznić leczenie, pacjentka została skierowana na zabiegi fizjoterapeutyczne.
Rehabilitacja w chorobie RZS
Wydawać by się mogło, że przy gośćcu jakakolwiek forma aktywności fizycznej nie jest wskazana. Nic bardziej mylnego! Zaprzestanie wykonywania aktywności fizycznej prowadzi bardzo często do jeszcze większego zmniejszenia ruchomości stawów, przykurczów czy osłabienia siły mięśni. Aktywność fizyczna przy zajętych stawach może doprowadzić do odwrócenia niekorzystnych zmian. Program ćwiczeń opracowuje rehabilitant. Głównie są to ćwiczenia ogólno usprawniające, zwiększające zakres ruchu i wzmacniające mięśnie, poprawiające wydolność. Oprócz ćwiczeń można zastosować również zabiegi fizjoterapeutyczne, tj.:
Terapia ultradźwiękowa – drgania mechaniczne. podczas zabiegu w tkankach powstaje efekt mikromasażu. Działanie terapeutyczne: przeciwbólowe, przeciwzapalne, przyspieszenie przepływu limfy w naczyniach limfatycznych.
Laseroterapia – biostymulacja laserowa, wykorzystująca bezpośrednie działanie promieniowania laserowego na procesy tkankowe, nie powodując ich uszkodzenie. Działanie terapeutyczne: przeciwbólowe, przeciwzapalne, regeneracja nerwów, poprawa ukrwienia i odżywiania tkanek.