Przypadek pacjenta – uraz łąkotki

W kolanie znajdują się dwie łąkotki, tj. przyśrodkowa i boczna. Są one elastycznymi tworami chrzęstno-włóknistymi zbudowanymi z kolagenu, przypominającego wyglądem półksiężyc. Można ją podzielić na trzy części, z czego tylko jedna przylega do torebki stawowej, co powoduje jej dobre ukrwienie. W pozostałych dwóch odżywienie słabnie, dlatego też przy jej urazie, szansa na zrośnięcie się jest niewielka. Początkowo uważano, iż po usunięciu łąkotki nie będzie żadnych poważnych konsekwencji.

Zdanie to jednak zmieniło się w momencie, gdy coraz to więcej pacjentów skarżyło się z powodu silnego bólu. Łąkotki są amortyzatorem, gdyż przejmują znaczną część obciążeń stawu kolanowego podczas ruchu. To właśnie one chronią chrząstki stawowe kości piszczelowej i udowej przed ścieraniem się i stabilizują kolano.

Najczęstsze przyczyny uszkodzenia łąkotki

Panuje przekonanie, że uraz łąkotki zdarza się tylko sportowcom. Nic bardziej mylnego. Może do niego dojść nawet u tych osób, które nie mają nic wspólnego ze sportem. Czasami łąkotka pęka nawet podczas wykonywania codziennych czynności. Najczęściej u młodych osób do uszkodzenia łąkotki dochodzi na skutek bardzo silnego urazu, np. podczas jazdy na nartach czy gry w piłkę. U osób starszych z kolei może ona pękać podczas kucania czy wskutek poślizgnięcia się na tafli lodu. W miarę upływu czasu łąkotka zużywa się także gdy uprawiamy różne dyscypliny sportowe związane z bieganiem i skakaniem. Pojawiają się w niej stany zwyrodnieniowe, traci elastyczność co spowodowane jest utrata kolagenu wraz z wiekiem.

Objawy uszkodzenia łąkotki

Do głównych, ale nie jedynych, objawów uszkodzenia łąkotki zalicza się ból kolana. Towarzyszyć mu mogą inne dolegliwości, tj. brak możliwości wyprostowania nogi – wówczas mówi się o tzw. postaci rączki od wiadra, łąkotka w tym wypadku pęka i utrzymuje się jedynie na samych rogach, wysuwa się do przodu, blokując staw kolanowy. Wyróżnić można także postać tzw. języka – wskutek którego staw blokowany jest chwilowo, można odczuć wyraźne chrupanie i uczucie przeskakiwania w kolanie. Inną postać przyjmuje uszkodzenie łąkotki na skutek stanów zwyrodnieniowych – wówczas ból odczuwalny jest po bokach kolana i zdarza się, że łąkotka pęka w poziomie. Dzieje się tak, ponieważ płyn stawowy wciska się w szparę stawową i uciska na nerwy w torebce stawowej. Wszystkim postaciom towarzyszy zazwyczaj wysięk i obrzęk kolana.

Leczenie urazu łąkotki

Aby potwierdzić uraz łąkotki przeprowadza się tzw. testy łąkotkowe, badanie USG i rezonansu magnetycznego. Wyniki tych badań oraz objawy kliniczne pozwalają na postawienie odpowiedniej diagnozy. Pęknięta łąkotka wymaga zszycia dlatego, że drażni błonę maziową, co powoduje wysięk i ból. Ma również wpływ na chrząstki stawowe, podrażniając je przyspiesza ich ścieranie, dlatego też łąkotki należy leczyć operacyjnie. Do przeprowadzenia takiego zabiegu wykorzystuje się artroskopię, tzw. wziernikowanie. Coraz częściej pacjenci decydują się na usunięcie łąkotki w zamian za wszczepienie naturalnej, pochodzącej od dawcy lub na zastosowanie implantu kolagenowego. Naukowcy pracują także nad implantami i membraną kolagenową nasączoną czynnikami wzrostowymi uzyskanymi z krwi pacjenta lub komórkami macierzystymi pochodzącymi z jego szpiku.

Przypadek pacjenta

Pacjent w wieku 26 lat zgłasza się na SOR z silnym urazem kolana powstałym wskutek upadku na boisku sportowym. Kolano jest obrzęknięte oraz pacjent nie może wyprostować nogi. Zostaje skierowany na badanie USG, testu łąkotkowego oraz rezonans magnetyczny. Na tej podstawie ortopeda stwierdza pęknięcie łąkotki i zaleca artroskopię.

Rehabilitacja po urazie łąkotki

W czasie 2 tygodni po unieruchomieniu kończyny nie należy jej obciążać. Pierwsze przysiady można wykonywać dopiero po upływie 3 miesięcy, zaś do pełnej aktywności fizycznej nie wcześniej niż po 4 miesiącach od zabiegu. Podczas kontuzji i dalszej rehabilitacji warto zaopatrzyć się w stabilizator stawu kolanowego, dobrze dobrany stabilizator ogranicza bądź uniemożliwia wykonywanie ruchów zgięcia i wyprostu stawu, odciąża go i stabilizuje rzepkę.

Fizjoterapia  ma za zadanie zapobiec „zrostom w stawie”, wzmocnić siłę mięśni, poprawić zakres ruchomości w stawie. Należy pamiętać o tym aby jednocześnie wzmacniać mięśnie i ćwiczyć zdrową kończynę. Będzie to miało wpływ na szybszy powrót chorego kolana do sprawności. Przede wszystkim należy dążyć do poprawy stabilizacji oraz „czucia kolana”. Pomocne są ćwiczenia z taśmami elastycznymi. Również naklejenie taśm kinesio taping przyczyni się do zmniejszenia bólu oraz lepszej stabilizacji i pewności. Można również zastosować zabiegi fizjoterapeutyczne, tj.:

Terapia ultradźwiękowa – drgania mechaniczne. podczas zabiegu w tkankach powstaje efekt mikromasażu. Działanie terapeutyczne: przeciwbólowe, przeciwzapalne, przyspieszenie przepływu limfy w naczyniach limfatycznych.

Laseroterapia – biostymulacja laserowa, wykorzystująca bezpośrednie działanie promieniowania laserowego na procesy tkankowe, nie powodując ich uszkodzenie. Działanie terapeutyczne: przeciwbólowe, przeciwzapalne, regeneracja nerwów, poprawa ukrwienia i odżywiania tkanek.

Prądy interferencyjne (inaczej prądy Nemeca) – zabiegi fizykalne, zaliczane do działu elektrolecznictwa. Prądy interferencyjne działają przeciwbólowo. Wiąże się to ze zmniejszeniem napięcia mięśni, a także wzrostem ukrwienia leczonej okolicy ciała. Jednocześnie prądy Nemeca przyczyniają się do wchłaniania obrzęków.

Prądy diadynamiczne (nazywane inaczej diadynamikiem lub DD) – zalicza się do fizykoterapii, a dokładniej do działu elektrolecznictwa. Prądy diadynamiczne działają przeciwbólowo i z długotrwałym efektem. Zwiększenie przepływu krwi towarzyszące temu zabiegowi wpływa na szybsze wchłanianie obrzęków, co pozwala na efektywne zmniejszenie stanów zapalnych.

Magnetronik – biostymulacja polem magnetycznym powoduje poprawę ukrwienia. Podczas terapii dochodzi do pobudzenia procesów regeneracyjnych na poziomie komórkowym. Działanie terapeutyczne: przeciwbólowe, przyspiesza procesy regeneracyjne, poprawia odżywianie tkanek, poprawia krążenie obwodowe.

Ćwiczenia izometryczne – ćwiczenia poprawiające siłę i masę mięśni stawu kolanowego. Działanie terapeutyczne: poprawa stabilizacji i zapobieganie ponownemu zwichnięciu rzepki.

Ćwiczenia pobudzające – ćwiczenia pobudzające stymulację nerwowo-mięśniową. Działanie terapeutyczne: poprawa sprawności układu nerwowego, elastyczności tkanek miękkich.

Ćwiczenia odciążające – ćwiczenia czynne w odciążaniu, których zadaniem jest poprawa ruchomości stawu kolanowego.