Przypadek pacjenta – zwichnięcie stawu barkowo-obojczykowego

Staw barkowy posiada największy zakres ruchów spośród wszystkich stawów naszego ciała. Zbudowany jest z dużej głowy kości ramiennej oraz panewki łopatki, który od zewnątrz stabilizują liczne więzadła oraz mięśnie. Skąd więc biorą się jego urazy?

Zwichnięcia powstają na skutek nadmiernego ruchu w stawie, co prowadzi do rozerwania części aparatu stawowego i przemieszczenia względem siebie powierzchni stawowych kości. Najczęściej uraz spowodowany jest mechanizmem pośrednim, tj. upadek na ramię, wykręcenie ramienia. Zdarza się, iż zwichnięciu towarzyszyć mogą inne urazy: uszkodzenie przyczepu mięśnia naramiennego lub czworobocznego, złamanie wyrostka barkowego czy obojczyka. Uszkodzenia w tym obrębie częściej dotyczą mężczyzn niż kobiet. Zwichnięcie stawu barkowego jest urazem poważnym, dlatego prawidłowe rozpoznanie i wdrożenie odpowiedniego leczenia jest kluczowe kontekście powrotu stawu do pełnej sprawności.

Przyczyny zwichnięcia stawu barkowo-obojczykowego

Do uszkodzeń stawu barkowo-obojczykowego dochodzi najczęściej podczas uprawiania dyscyplin sportowych, w szczególności: siatkówki, piłki ręcznej, sportów zimowych czy sportów walki. Uraz związany jest ściśle z przemieszczeniem głowy kości ramiennej w stosunku do panewki. Zwichnięcie można podzielić na przednie i tylne. Pierwsze – najczęściej występujące, przemieszczenie głowy kości ramiennej do przodu i dołu względem panewki łopatki. Drugie – przemieszczenie głowy kości ramiennej do tyłu w stosunku do panewki łopatki, występujące rzadziej, zwykle podczas wypadku np. motocyklowego, na skutek urazu bezpośredniego.

Objawy urazu stawu barkowo-obojczykowego

Najczęstszymi objawami występującymi na skutek urazu stawu barkowo-obojczykowego są: nasilający się ból w okolicy barku, zmiana ułożenia obojczyka – wystawanie ku górze, zniekształcenie obrysu stawu, tzw. ,,objaw klawisza” – wystający koniec obojczyka można wcisnąć na miejsce palcem, jednak po zwolnieniu ucisku, obojczyk ponownie wyskakuje, wyczuwalny brak głowy kości ramiennej w panewce stawu, duży obrzęk lub krwiak w obrębie barku, ograniczenie funkcji kończyny, uczucie przeskakiwania w stawie, asymetria względem drugiego barku, zaburzenia czucia w obrębie barku.

Przypadek pacjenta

Pacjent w wieku 28 po treningu piłki siatkowej trafia na pogotowie z podejrzeniem wybitego barku, z objawami obrzęku, krwiaka, asymetrii względem drugiego barku. Po konsultacji z lekarzem pierwszego kontaktu zostaje skierowany do szpitala na oddział ortopedyczny. Po zapoznaniu się lekarza ortopedy z objawami towarzyszącymi pacjentowi w obrębie stawu barkowo-obojczykowego, pacjent zostaje skierowany na zdjęcie RTG. Diagnoza została potwierdzona – bark został zwichnięty. Ortopeda podejmuje decyzję nastawienia barku. Odbywa się to w znieczuleniu miejscowym. Po wykonaniu tej czynności, pacjent ponownie skierowany został do pracowni rentgenowskiej w celu ponownego wykonania zdjęcia RTG. Uraz został cofnięty. W dalszym etapie leczenia zastosowano środki farmakologiczne przeciwbólowe oraz zalecono usztywnienie braku za pomocą ortezy na okres 4 tygodni.

Rehabilitacja po urazie stawu barkowo-obojczykowego

Po upływie 4 tygodni należy odstawić ortezę usztywniającą bark i  zadbać o przywrócenie pełnej sprawności w kończynie. Warto więc udać się na rehabilitację. W pierwszym etapie leczenia rehabilitacyjnego należy pamiętać, aby nie obciążać kończyny. Szczególnie zalecane na tym etapie są zabiegi fizykoterapeutyczne, tj. pole magnetyczne, laser, ultradźwięki, elektrostymulacja. Stopniowo wdraża się ćwiczenia: izometryczne, w odciążaniu oraz z oporem.  Ich zadaniem jest zwiększenie zakresu ruchu w stawie, wzmocnienie siły i wytrzymałości mięśni, a także poprawa ich elastyczności. Stosuje się również ćwiczenia poprawiające stabilizację stawu, kontrolę nerwowo – mięśniową oraz czucie głębokie (propriocepcję) , a także mobilizację łopatki. Masaż tkanek głębokich okolicy stawu powinien zmniejszyć wzmożone napięcie mięśni, a ponadto poprawić ich ukrwienie i odżywienie. Pomocniczo stosuje się terapię manualną w celu zwiększenia ruchomości w stawie, a także plastrowanie dynamiczne (kinesiotaping), które dzięki określonej aplikacji zapewni lepszą stabilizację i wspomoże proces gojenia.