Przypadek pacjenta – łuszczycowe zapalenie stawów

Łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS) jest chorobą objawiającą się łuszczycą skóry i przewlekłym zapaleniem stawów. Charakteryzuje się różnorodnym przebiegiem – od postaci łagodnej do ciężkiej, prowadząc do zniszczenia stawów i niesprawności. ŁZS określane jest jako choroba immunologiczna.

Przyczyny i objawy ŁZS

Dokładna przyczyna choroby nie jest znana. Poznane dotychczas czynniki ryzyka zachorowania na ŁZS to podatność genetyczna – choroba znacznie częściej występuje w rodzinie u której zdiagnozowano już ŁZS lub łuszczycę skóry. Odpowiada za to występujący w organizmie antygen HLA-B27. Kolejnymi czynnikami są leki – beta blokery, leki przeciwmalaryczne i inne. Zakażenie wirusowe, bakteryjne, silny stres, również mogą przyczynić się do wystąpienia tej jednostki chorobowej. Wszystkie te czynniki mogą rozpocząć nieprawidłową odpowiedź układu immunologicznego. ŁZS występuje u ok. 1/3 społeczeństwa. Na tę chorobę cierpi 2% społeczeństwa. Rozpoczyna się zazwyczaj u osób w wieku 30-50. Łuszczycowe zapalenie stawów może posiadać zmienny przebieg – w zależności od stopnia zajęcia układu ruchu i innych narządów. Może zajmować jeden lub wiele stawów. Chorobie towarzyszą zazwyczaj objawy ogólne – zmęczenie, podwyższona temperatura ciała, brak warstwy ochronnej na skórze. Charakterystycznymi objawami ŁZS są także: zapalenie przyczepów ścięgnistych, ból, sztywność i obrzęk stawów z ograniczeniem ich ruchomości, zapalenie stawów, dna moczanowa.

Postacie ŁZS

Spośród pięciu głównych postaci łuszczycowego zapalenia stawów, można wyróżnić dwa, które stanowią większość przypadków. Są to: niesymetryczne zapalenie kilku stawów – zajmuje wiele miejsc w okolicach różnych stawów po obydwu stronach ciała, symetryczne zapalenie wielu stawów – zajmuje nadgarstki, stawy rąk i stóp, stawy skokowe. Pozostałe postacie to: postać osiowa – choroba atakuje stawy kręgosłupa i stawy krzyżowo-biodrowe, postać okaleczająca – powoduje zniszczenie i deformacje stawów,zapalenie dystylnych stawów międzypaliczkowych – zajmuje końcowe stawy palców rąk i stóp. Różne postaci choroby mogą się na siebie nakładać.

Rozpoznanie ŁZS

Najczęściej ŁZS występuje u pacjentów u których zdiagnozowano już wcześniej łuszczycę. Jeśli zaś chory nie posiada zmian skórnych, należy przeprowadzić szczegółowy wywiad o obecności choroby w rodzinie. Bardzo ważne jest także zaobserwowanie czy występują inne objawy, tj. zmiany na paznokciach, zapalenie przyczepów ścięgnistych, obrzęk stawów rąk i stóp, zapalenie oka – to czynniki, dzięki którym można wykluczyć inne zapalenia stawów i potwierdzić ŁZS. W badaniach laboratoryjnych poszukuje się zwiększonego CRP i OB, które świadczą o stanie zapalnym. Wykonuje się także inne badania, tj. czynnik reumatoidalny – w przypadku ŁZS jest on nieobecny oraz antygen HLA B27 – w przypadku ŁZS jest obecny. Wykonuje się także zdjęcie radiologiczne zajętych stawów. U pacjentów u których podejrzewa się ŁZS w postaci osiowej, należy wykonać badanie obrazowe całego kręgosłupa i stawów krzyżowo-biodrowych.

Przypadek pacjenta

Pacjent w wieku 46 udał się do lekarza dermatologa z objawami zaczerwienionej skóry pokrytej guzkami z powierzchnią zrogowaciałą (przypominającą łupież) występującymi na łokciach, pod kolanami oraz na brzuchu, a także z objawami obrzękniętych palców stóp. Dermatolog zlecił choremu wykonanie badań laboratoryjnych OB i CRP. Po przeprowadzeniu szczegółowej rozmowy z pacjentem, okazuje się, że ojciec chorego cierpi na łuszczycę skóry. Z otrzymanych wyników badań można jednoznacznie stwierdzić, iż chory cierpi na łuszczycę skóry. Pacjentowi zalecono stosowanie na zamiany skórne niesteroidową maść. Z wynikami laboratoryjnymi chory zgłosił się także do reumatologa. Lekarz po zapoznaniu się z nimi oraz po przeprowadzeniu wywiadu kieruje chorego na wykonanie RTG zajętych stawów stóp. Po zebraniu całej dokumentacji medycznej, diagnoza zostaje potwierdzona – pacjent cierpi na łuszczycowe zapalenie stawów. Reumatolog przepisał choremu niesteroidowe leki zapalne – które powinny spowodować cofnięcie się zmian zapaleń stawów.

W przypadku leczenia ŁZS, można zastosować również inne formy działania, tj.: glikokortykosteroidy, leki modyfikujące działanie układu odpornościowego, leki biologiczne. Bardzo ważnym elementem leczenia jest wsparcie psychiczne. Chory niejednokrotnie boryka się z problemem odrzucenia przez społeczeństwo. Łuszczyca skórna czy łuszczycowe zapalenie stawów nie jest zaraźliwe!

Rehabilitacja w ŁZS

Przewlekłe choroby sprzyjają rezygnacji z jakichkolwiek aktywności fizycznych. Jednak nie jest dobre rozwiązanie, ponieważ prowadzi do zmniejszenia ruchomości stawów, osłabienia siły mięśniowej i przykurczów. Regularna aktywność fizyczna może doprowadzić do cofnięcia się niekorzystnych zmian w stawach a nawet może je odwrócić. Rehabilitanci zalecają głównie ćwiczenia zwiększające zakres ruchu i wzmacniające mięście, poprawiające ogólną wydolność – program powinien być opracowany i dostosowany wyłącznie do potrzeb i możliwości pacjenta. W trakcie zaostrzenia objawów choroby, należy wstrzymać się z ćwiczeniami. Fizykoterapia również pomoże w przypadku ŁZS – zmniejszenie bólu i zapalenia stawów, rozluźnienie układu mięśniowego:

Masaż klasyczny odcinka sprawiającego ból – zastosowanie specjalnego masażu, którego zadaniem jest zmniejszenie bólu i napięcia mięśniowego w okolicach zmienionych stawów.

Terapia ultradźwiękowa – drgania mechaniczne – podczas zabiegu w tkankach powstaje efekt mikromasażu. Działanie terapeutyczne: przeciwbólowe, przeciwzapalne, przyspieszenie przepływu limfy w naczyniach limfatycznych.

Laseroterapia – biostymulacja laserowa, wykorzystująca bezpośrednie działanie promieniowania laserowego na procesy tkankowe, nie powodując ich uszkodzenie. Działanie terapeutyczne: przeciwbólowe, przeciwzapalne, regeneracja nerwów, poprawa ukrwienia i odżywiania tkanek.

Jonoforeza – polega na wprowadzeniu do chorego miejsca lekarstwa dzięki przepływowi prądu o stałym natężeniu. Skuteczny przy bólach stawów i kręgosłupa. Działanie terapeutyczne: złagodzenie bólu, poprawa ukrwienia, poprawa ruchomości, rozluźnienie i rozciągnięcie napiętych mięśni, hamowanie postępu choroby.

Galwanizacja – zabieg należący do działu elektroterapii, w którym pacjent zostaje poddawany działaniu prądu stałego. Działanie terapeutyczne: złagodzenie bólu, poprawa ukrwienia, poprawa ruchomości, rozluźnienie i rozciągnięcie napiętych mięśni, hamowanie postępu choroby.

Prądy interferencyjne (inaczej prądy Nemeca) – zabiegi fizykalne, zaliczane do działu elektrolecznictwa. Prądy interferencyjne działają przeciwbólowo. Wiąże się to ze zmniejszeniem napięcia mięśni, a także wzrostem ukrwienia leczonej okolicy ciała. Jednocześnie prądy Nemeca przyczyniają się do wchłaniania obrzęków.

Prądy diadynamiczne (nazywane inaczej diadynamikiem lub DD) – zalicza się do fizykoterapii, a dokładniej do działu elektrolecznictwa. Prądy diadynamiczne działają przeciwbólowo i z długotrwałym efektem. Zwiększenie przepływu krwi towarzyszące temu zabiegowi wpływa na szybsze wchłanianie obrzęków, co pozwala na efektywne zmniejszenie stanów zapalnych.

Pamiętaj, że im wcześniej zaczniesz ukierunkowaną rehabilitację, tym łatwiej będzie zapobiec zniekształceniu i niesprawności stawów.